جذاب‌ترین آثار موزه لوور پاریس قسمت ایران

موزه لوور پاریس، یکی از مشهورترین موزه‌های جهان، گنجینه‌ای از آثار باستانی تمدن‌های مختلف از جمله ایران را در خود جای‌داده است. در موزه لوور پاریس قسمت ایران شامل آثار ارزشمند تاریخی، هنری و فرهنگی این سرزمین است. آثار ایرانی موزه لوور، داستانی از تمدنی بزرگ را روایت می‌کنند. اما این آثار چگونه به لوور رسیده‌اند و چه جایگاهی در این موزه دارند؟ در ادامه، نگاهی جامع به مجموعه ایرانی این موزه داریم تا ببینیم در موزه لوور ایران چگونه تمدن برجسته‌اش را به جهان معرفی می‌کند.

در موزه لوور پاریس قسمت ایران در قرن ۱۹ میلادی شکل‌گرفته و به‌تدریج با آثار دوره‌های مختلف تکمیل شده است. در میان آثار ایرانی موزه لوور، کتیبه‌های هخامنشی، مجسمه‌های باستانی و ظروف سفالی و مفرغ‌های ارزشمند دوره‌های مختلف تمدن ایران دیده می‌شود. شاید ندانید در موزه لوور ایران بیش از ۲۵۰۰ اثر فرهنگی و باستانی برای ارائه دارد که تنها گوشه‌ای از تمدن کهن این سرزمین‌اند.

 

تاریخچه ورود آثار ایرانی به موزه لوور

 

بخش ایران در موزه لوور نتیجه سال‌ها کاوش، تبادل فرهنگی و فرایند انتقال آثار با تمهیدات جدی، از ایران به فرانسه است. بسیاری از این اشیا در جریان حفاری‌های باستان‌شناسی توسط محققان اروپایی در قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ کشف و بعد از بررسی و تحقیقات به لوور منتقل شدند. در آن دوره، ایران به دلیل قراردادهای امتیازی، اجازه کاوش‌های گسترده به باستان‌شناسان خارجی داده بود و بخشی از یافته‌ها به موزه‌های مختلف از جمله لوور راه پیدا کرد.

کتیبه‌ها و اشیای کشف‌شده کوچک، اولین آثار ایرانی بودند که در لوور به نمایش گذاشته شدند. اما علاقه پژوهشگران به تمدن ایران و رایزنی‌های فرهنگی، باعث شد مجموعه‌های گسترده‌تری از دوران عیلامی، هخامنشی، ساسانی و اسلامی به این موزه اضافه شود. امروز، قسمت ایران در موزه لوور پاریس، یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های باستانی لوور به‌حساب می‌آید و به بازدیدکنندگان فرصتی می‌دهد تا گوشه‌ای از تاریخ ایران را از نزدیک ببینند.

 

بخش ایران در موزه لوور

 

در موزه لوور ایران را در بخش خاور نزدیک باستان به نمایش گذاشته‌اند، جایی که تمدن‌های بزرگ این منطقه بانظم و قاعده خاصی گرد هم جمع شده‌اند. در میان این تمدن‌ها که مربوط به مناطقی از جمله ایران، عراق، مصر، سوریه و ترکیه است، ایران با مجموعه‌ای از آثار برجسته، از تمدن عیلام تا دوران اسلامی، حضوری پررنگ دارد.

ویترین‌های ایران در لوور شامل مجسمه‌ها، کتیبه‌ها، ظروف فلزی و سفالی، مُهرهای باستانی و تزیینات معماری است. این آثار بر اساس دوره‌های تاریخی دسته‌بندی شده‌اند و هر کدام تصویری شگرف از هنر و سبک زندگی ایرانیان در آن دوره را ارائه می‌دهند. هرکدام از سنگ‌نگاره‌های پادشاهان هخامنشی یا اشیا و ظروف نقره‌ای ساسانی، داستانی از گذشته این سرزمین را در دل خود نگه داشته است.

بازدید از آثار ایرانی موزه لوور، تجربه لذت‌بخشی است که مختص ایرانیان نیست و گردشگران بین‌المللی را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. طراحی این بخش به‌گونه‌ای است که بازدیدکنندگان بتوانند سیر تحول تاریخی ایران را به‌خوبی درک کنند و پیوندهای فرهنگی آن با دیگر تمدن‌های خاورمیانه را ببینند.

 

 

مهم‌ترین آثار ایرانی در موزه لوور

 

موزه لوور فرانسه، خانه تعداد قابل توجهی از ارزشمندترین آثار تاریخی ایران است که هرکدام بخشی از تاریخ، فرهنگ و هنر این سرزمین را به جهان معرفی می‌کنند. این آثار طی کاوش‌های باستان‌شناسی، خریدهای رسمی و حتی گاهی انتقال‌های بحث‌برانگیز به این موزه راه یافته‌اند. در ادامه، مهم‌ترین آثار ایرانی این موزه را معرفی می‌کنیم.

 

سرستون‌های تخت جمشید؛ نمادی از ابهت هخامنشی

 

سرستون‌های تخت جمشید یکی از شاخص‌ترین آثار معماری ایران باستان هستند که امروز نمونه‌هایی از آن‌ها در موزه لوور موجود است. این سرستون‌ها که از کاخ‌های عظیم تخت جمشید به‌جا مانده‌اند، به‌وضوح نشان‌دهنده شکوه و قدرت امپراتوری هخامنشی‌اند.

 

ویژگی‌های مهم این سرستون‌ها

 

• معمولاً دارای سرهایی به‌شکل شیر، گاو یا موجودات اسطوره‌ای هستند که نماد قدرت بوده و با الهام از مفاهیم دینی طراحی شده‌اند.
• از سنگ یکپارچه تراشیده شده‌اند و اندازه‌ای بسیار بزرگ دارند که حکایت از مهندسی پیشرفته آن دوره دارد.
• این سرستون‌ها در کنار دیگر عناصر معماری تخت جمشید، بخشی از سقف‌های بلند این مجموعه را نگه می‌داشتند و جلوه‌ای باشکوه به کاخ‌ها می‌دادند.

سرستون‌های موجود در موزه لوور، بخشی از ساختارهای به‌جامانده از تخت جمشید هستند که در کاوش‌های قرن ۱۹ میلادی کشف شده و به فرانسه منتقل شدند.

 

 

کتیبه‌های هخامنشی؛ اسناد رسمی یک امپراتوری بزرگ

 

کتیبه‌های هخامنشی از دیگر آثار ایرانی موزه لوور هستند که به‌خاطر اطلاعات مهمی که از سیاست، اقتصاد و مدیریت امپراتوری هخامنشی در اختیار پژوهشگران قرار داده‌اند، بسیار ارزشمندند.

 

مشخصات کتیبه‌های باستانی

 

• با خط میخی (بابلی و عیلامی) نوشته شده‌اند و اغلب به زبان‌های مختلفی همچون پارسی باستان، عیلامی و اکدی هستند.
• محتوای این کتیبه‌ها، فرمان‌های پادشاهان هخامنشی مانند داریوش بزرگ و خشایارشا هستند که درباره نظام اداری، حقوق شهروندان و برنامه‌های حکومتی توضیح می‌دهند.
• نمونه‌هایی از کتیبه‌های هخامنشی در کاخ آپادانای شوش کشف شده و اکنون در لوور نگهداری می‌شوند.

یکی از مهم‌ترین کتیبه‌ها، کتیبه‌ای از داریوش بزرگ است که در آن درباره ساختار شاهنشاهی و نقش ساتراپ‌ها (استانداران) توضیح داده شده است.

 

 

جام‌های طلایی هخامنشی؛ هنر درباری و آیینی

 

جام‌های طلایی هخامنشی یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های هنر فلزکاری ایران باستان هستند. این جام‌ها عموما در مراسم‌های رسمی و مذهبی استفاده می‌شدند و نشان‌دهنده اوج هنر زرگری هخامنشیان‌اند.

 

ویژگی‌های جام‌های زرین هخامنشی

 

• از طلای خالص ساخته شده‌اند و روی بعضی از آن‌ها روکش‌های برجسته با طرح حیوانات اسطوره‌ای مانند شیر، بز کوهی و گاو بالدار است.
• طرح بعضی از این جام‌ها نشان‌دهنده شاه در حال نیایش یا ضیافت است که به شکل برجسته روی آن‌ها دیده می‌شود.
• استفاده از این ظروف در مراسم مهم مذهبی و درباری، اهمیت آن‌ها را در تشریفات سلطنتی هخامنشیان نشان می‌دهد.

چند نمونه از این جام‌های طلایی که در لوور نگهداری می‌شود، از مناطق مختلف ایران مانند همدان و شوش کشف شده‌اند.

 

 

مُهرهای عیلامی و هخامنشی؛ اسناد قدرت امپراتوری  باستانی

 

مُهرهای استوانه‌ای یکی از مهم‌ترین ابزارهای حکومتی در تمدن‌های باستانی ایران بودند که برای اهداف متنوع از جمله تأیید اسناد و نشانه‌گذاری مالکیت استفاده می‌شدند.

 

ویژگی‌های مُهرهای ایران باستان

 

• معمولاً از جنس سنگ‌های سخت مانند لاجورد، عقیق و یشم و به شکل مشبک ساخته شده‌اند.
• دارای نقش‌هایی از شاهان، خدایان و حیوانات مقدس هستند که نشان‌دهنده قدرت و مشروعیت سلطنتی است.
• بعضی از این مُهرها، مربوط به دوره عیلامی (هزاره دوم پیش از میلاد) و بعضی دیگر متعلق به دوره هخامنشی هستند که برای تأیید فرمان‌های حکومتی به کار می‌رفتند.

مجموعه‌ای از این مهرهای پرمعنا در موزه لوور دیده می‌شود که برای بازدیدکنندگان به‌نوعی نشان از هویت و قدرت امپراتوری باستانی ایران دارد.

 

 

آثار ساسانی؛ ظروف نقره‌ای و جواهرات سلطنتی

 

دوره ساسانی یکی از درخشان‌ترین اعصار هنری ایران است که بعضی از برجسته‌ترین آثار آن در موزه لوور موجود است. این آثار شامل ظروف نقره‌ای و جواهرات سلطنتی می‌شود.

 

ویژگی‌های آثار ساسانی در موزه لوور

 

• ظروف نقره‌ای ساسانی اغلب با نقش برجسته‌ای از پادشاهان در حال شکار یا جشن طراحی شده‌اند.
• این ظروف عمدتاً در دربار استفاده می‌شدند و بعضی از آن‌ها هدایایی برای پادشاهان سرزمین‌های دیگر بوده‌اند.
• جواهرات ساسانی، شامل گردنبندها، انگشترها و مهرهای سلطنتی با سنگ‌های قیمتی و حکاکی‌های دقیق است.

 

 

آثار دوره اسلامی؛ هنر کاشی‌کاری و نسخ خطی

 

هنر اسلامی ایران در دوره‌های مختلف، تأثیر عمیقی بر فرهنگ و معماری جهان گذاشته است و برخی از شاهکارهای آن در موزه لوور نگهداری می‌شوند.

 

ویژگی‌های آثار دوره اسلامی

 

• کاشی‌کاری‌های سلجوقی و ایلخانی که با نقوش هندسی و خط کوفی تزیین شده‌اند و اغلب در مساجد و کاخ‌ها استفاده می‌شدند.
• نسخه خطی قرآن که به خط کوفی نوشته شده است.
• سفال‌های لعاب‌دار دوره صفوی که با نقوش اسلیمی و تصاویر شاهان تزیین شده‌اند.

این آثار، نمونه‌هایی از هنر اسلامی ایران هستند که در دوره‌های مختلف خلق شده و به نقاط مختلف جهان از جمله لوور پاریس، راه یافته‌اند.

 

 

لوح حمورابی؛ یکی از قدیمی‌ترین قوانین جهان

 

اگرچه منشور حمورابی به تمدن بابل مربوط است، اما ارتباط مستقیمی با تاریخ ایران دارد، زیرا پس از فتح بابل توسط هخامنشیان، این لوح به سرزمین‌های ایرانی وارد شد.

 

ویژگی‌های مهم لوح حمورابی

 

• این لوح سنگی عظیم شامل ۲۸۲ ماده قانونی درباره حقوق، مجازات‌ها و تجارت است.
• در بخش‌هایی از متن قوانین، به روابط تجاری و فرهنگی بین ایرانیان و بابلیان اشاره شده است.
• کتیبه‌ای به خط میخی و به زبان اکدی دارد و در رأس آن، تصویر حمورابی در حال دریافت قوانین از خدای عدالت (شماش) دیده می‌شود.

این لوح در سال ۱۹۰۱ میلادی در شوش (ایران) کشف شد و امروزه یکی از آثار برجسته موزه لوور محسوب می‌شود.

 

 

نقوش برجسته شوش

 

نقوش برجسته کاخ آپادانای شوش، از برجسته‌ترین آثار معماری ایران باستان هستند که بخش‌هایی از آن‌ها در موزه لوور نگهداری می‌شوند.

 

مشخصات نقوش برجسته شوش

 

• این نقوش، شامل طرح‌های برجسته از سربازان جاویدان هخامنشی، شیرهای بالدار و حیوانات اسطوره‌ای هستند.
• با تکنیک لعاب‌کاری و آجرهای رنگی ساخته شده‌اند که نشان‌دهنده مهارت بالای صنعتگران آن دوره است.
• این آثار در تزیین کاخ داریوش در شوش استفاده شده و در اوایل قرن ۲۰ به موزه لوور انتقال یافتند.

 

شمشیر برنزی لرستان

 

مجموعه‌ای از سلاح‌های برنزی متعلق به تمدن لرستان در موزه لوور نگهداری می‌شود که شامل شمشیرها، نیزه‌ها و خنجرها در ابعاد و اندازه‌های مختلف است.

 

ویژگی‌های آثار مفرغی لرستان

 

• اغلب آن‌ها برنزی و دارای کنده‌کاری‌های پیچیده از حیوانات اسطوره‌ای هستند.
• بعضی از این سلاح‌ها به‌عنوان نماد قدرت و به‌صورت تزئینی و بعضی برای جنگ واقعی استفاده می‌شدند.
• قدمت آن‌ها به هزاره اول پیش از میلاد بازمی‌گردد و نشان‌دهنده پیشرو بودن لرستان در هنر فلزکاری است.

موزه لوور یکی از مهم‌ترین مراکز نگهداری از آثار تاریخی ایران در خارج از کشور است. این آثار تنها گوشه‌ای از عظمت تمدن‌های ایران، از عیلامی‌ها و هخامنشیان گرفته تا ساسانیان و دوره اسلامی را نشان می‌دهند و اهمیت ایران را به نمایش می‌گذارند. هر یک از این اشیای بی‌جان، صفحه‌ای از تاریخ ایران را روایت می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این تمدن کهن در طول هزاران سال بر فرهنگ جهانی تأثیر گذاشته است.

 

 

تأثیر آثار ایران در موزه لوور بر پژوهش‌های تاریخی و فرهنگی

 

آثار باستانی ایران در موزه لوور، مجموعه‌ای از منابع بی‌نظیر برای محققان و مورخان سراسر جهان به شمار می‌روند. این اشیا، اطلاعات ارزشمندی درباره سبک‌های هنری، قوانین و ساختارهای حکومتی، باورهای مذهبی و تعاملات بین تمدن‌ها ارائه می‌دهند. بعضی از مهم‌ترین تأثیرات آثار ایرانی موزه لوور بر مطالعات تاریخی و فرهنگی عبارت‌اند از:

• شناخت بهتر تمدن‌های باستانی: کتیبه‌های هخامنشی، مهرهای ایلامی و لوح‌های گلی به فهم دقیق‌تر زبان‌ها، نظام‌های اداری و روابط سیاسی ایران با سایر سرزمین‌ها کمک کرده‌اند.
• الهام‌بخش مطالعات هنری: طرح‌های ظریف بر سفال‌ها، فلزکاری‌های لرستان و نقوش برجسته هخامنشی، تأثیر زیادی بر تحقیقات هنری و حتی بازسازی تکنیک‌های قدیمی داشته‌اند.
• تقویت مطالعات تطبیقی: پژوهشگران با مقایسه آثار ایرانی با آثار تمدن‌های هم‌عصر مانند بین‌النهرین و مصر، به درک عمیق‌تری از پیوندهای فرهنگی و اقتصادی این دوره‌ها رسیده‌اند.

 

 

چرا آثار ایران باستان در موزه لوور نگهداری می‌شوند؟

 

نمایش آثار تاریخی ایران در موزه لوور، به‌عنوان یکی از مشهورترین و معتبرترین موزه‌ها، همواره با تحسین و افتخار همراه بوده است. اما در عین حال، چالش‌ها و بحث‌های زیادی درباره مالکیت این آثار و احتمال بازگرداندن آن‌ها به ایران مطرح شده است. بعضی صاحب‌نظران این حضور را فرصتی برای معرفی فرهنگ ایرانی به جهانیان می‌دانند، درحالی‌که گروهی دیگر آن را نتیجه تاراج و غارت تاریخی می‌دانند.

 

امکان بازگرداندن برخی آثار به ایران

 

بازگرداندن آثار تاریخی از موزه‌های بزرگ جهان به کشورهای اصلی آن‌ها، موضوعی پیچیده و چالش‌برانگیز است. در دهه‌های گذشته کشورهایی از جمله مصر و یونان، موفق شده‌اند تعدادی از آثار تاریخی خود را بازپس بگیرند، اما این فرایند نیازمند فشارهای دیپلماتیک و مذاکرات پیچیده است.

ایران نیز، در بعضی موارد توانسته آثار تاریخی خود را از موزه‌های خارجی پس بگیرد. نمونه‌ای از این موفقیت، بازگشت تعدادی از لوح‌های گلی تخت جمشید از مراکز تحقیقاتی شیکاگو بود. این موضوع نشان می‌دهد که با پیگیری‌های مستمر و قانونی، احتمال بازگشت برخی آثار ایرانی از موزه لوور نیز وجود دارد.

 

موزه لوور پاریس قسمت ایران؛ روایتگر تاریخ و هنر ایرانی

 

تمدن غنی و تاثیرگذار ایران، به سراسر دنیا راه یافته و موزه لوور پاریس یکی از مراکز مهم برای انتشار آن بوده است. موزه لوور پاریس قسمت ایران که روایتگر تاریخ، هنر و فرهنگ این کشور است، شاید فرصتی ایدئال برای معرفی بهتر تمدن ایران به جهان فراهم کند. اما در موزه لوور ایران تنها بخش کوچکی از تاریخ و هویت خود را نمایان می‌کند. آنچه اهمیت دارد، آگاهی عمومی درباره ارزش آثار ایرانی موزه لوور به‌عنوان میراثی ارزشمند و تلاش برای حفظ و معرفی بهتر آن، چه در داخل ایران و چه در صحنه بین‌المللی است.