تونل مانش کجاست؟ بررسی رازهای طولانی‌ ترین تونل جهان

تونل مانش یکی از شگفت‌انگیزترین سازه‌های مهندسی در جهان است که به‌عنوان طولانی‌ترین تونل جهان شناخته می‌شود. کانال مانش نه‌تنها به دلیل طول و عمق خود موردتوجه قرار گرفته است، بلکه به دلیل رازها و شگفتی‌هایی که در ساختار و تاریخچه آن نهفته است، علاقه‌مندان بسیاری را به خود جذب کرده است. در این مطلب به بررسی دقیق تاریخچه تونل مانش انگلیس و رازهای پشت پرده آن خواهیم پرداخت.

 

 

مشخصات تونل مانش انگلیس 

 

تونل مانش یا همان یوروتونل، یکی از شاهکارهای مهندسی مدرن است که در دههٔ پایانی قرن بیستم به بهره‌برداری رسید و به‌عنوان یکی از بلندترین تونل‌های جهان شناخته می‌شود. این تونل که به نام‌های دیگری همچون شانل و تونل کانال نیز معروف است، بریتانیا را به اتحادیهٔ اروپا متصل کرده و به‌عنوان تنها راه مواصلاتی ثابت بین این دو ناحیه نقش کلیدی ایفا می‌کند. یوروتونل از فوکستون در بریتانیا آغاز شده و به کوکل در فرانسه می‌رسد، درحالی‌که مسیر آن از زیر کانال مانش یا کانال انگلیس عبور می‌کند.

تونل مانش با طول ۵۰/۴۵ کیلومتر و قرارگرفتن در پایین‌ترین عمق ۷۵ متری زیر بستر دریا و فاصلهٔ ۱۱۵ متری از سطح دریا، به‌عنوان طولانی‌ترین تونل زیرآبی جهان شناخته می‌شود. این تونل دارای دو خط ریلی است که ارتباطی مستقیم و پایدار بین شرق بریتانیا و کشورهای اروپا برقرار می‌کند. طول تونل در بخش زیر آب به ۳۷/۹ کیلومتر می‌رسد که آن را به یک دستاورد بی‌نظیر در زمینه مهندسی و حمل‌ونقل تبدیل کرده است.

 

 

تونل مانش چگونه ساخته شد 

 

ایدهٔ ساخت تونلی برای اتصال بریتانیا و فرانسه برای اولین‌بار در سال ۱۸۰۲ توسط مهندس فرانسوی، آلبرت متیو فاویه (Albert Mathieu-Favier) مطرح شد. او پیشنهاد ساخت تونلی دوطبقه زیر کانال انگلیس را ارائه کرد که شامل چراغ‌های نفتی برای روشنایی و کالسکه‌های اسبی برای جابه‌جایی بود. اما این ایده به دلایل مختلف، از جمله هزینه‌های بالا و موانع سیاسی، عملی نشد.

در سال‌های بعد، پیشنهادهای متعددی برای ساخت تونل مطرح شد، اما به دلایل علمی، سیاسی و نظامی هیچ‌یک به نتیجه نرسید. در دهه ۱۸۷۰، توافق‌نامه‌ای بین بریتانیا و فرانسه به امضا رسید که به‌رغم موانع همچنان به موفقیت نرسید.

در نهایت، در دهه ۱۹۷۰ میلادی، با افزایش همکاری‌های بین‌المللی، طرح ساخت کانال مانش جدی‌تر شد. در سال ۱۹۸۶، پیشنهاد ساخت تونل ریلی توسط گروهی مشترک از فرانسه و بریتانیا پذیرفته شد و پروژه رسماً آغاز شد.

 

 شروع همکاری فرانسه و بریتانیا 

 

پس از سال‌ها مذاکره و مطالعات زمین‌شناسی، در سال ۱۹۷۹ طرحی به نام "Mouse-Hole Project" معرفی شد که در نهایت مورد قبول سیاست‌مداران بریتانیایی و فرانسوی قرار گرفت. در این طرح، ساخت دو تونل ریلی و یک تونل برای سرویس‌های دوره‌ای پیشنهاد شد. مارگارت تاچر و فرانسوا میتران، نخست‌وزیران وقت بریتانیا و فرانسه، بر سر تشکیل یک گروه مطالعاتی مشترک به توافق رسیدند. این گروه مطالعاتی پس از بررسی‌های دقیق، نیاز به سه تونل موازی را تشخیص داد.

 

 برنامه‌ریزی و مهندسی

 

در سال ۱۹۸۷، حفر تونل در دو سمت فرانسه و بریتانیا آغاز شد. پروژه شامل حفر دو تونل ریلی به قطر ۷.۶ متر و طول ۵۰ کیلومتر و یک تونل سرویس به قطر ۴.۸ متر بود. این تونل‌ها در لایه‌های زمین‌شناسی خاصی به نام گج مارن حفر شدند که برای حفر تونل بسیار مناسب بود.

حفر تونل در سمت فرانسه با چالش‌های بیشتری مواجه بود، اما ماشین‌های حفاری موفق شدند با سرعت مطلوبی پیش بروند. در نهایت، در دسامبر ۱۹۹۰، تونل‌های سرویس از دو سمت به یکدیگر رسیدند و پروژه به یک نقطه عطف تاریخی دست یافت.

 

 

مسیریابی تونل ها در کانال مانش انگلیس

 

مسیریابی تونل‌ها یکی از مهم‌ترین چالش‌های مهندسی در پروژه‌های حفر تونل‌های بلند، به‌ویژه در شرایط پیچیده جغرافیایی مانند زیر دریا است. در تونل مانش، مسیریابی با دقت بسیار بالایی انجام شد تا دو تونل حفرشده از سمت‌های فرانسه و بریتانیا در نقطه‌ای دقیق به هم برسند. فرایند مسیریابی پیش از شروع حفاری تونل‌ها آغاز شد و با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته مانند انتشار امواج صوتی و تهیه نقشه‌های سه‌بعدی از بستر دریا، مهندسان توانستند مسیر دقیق حفاری را تعیین کنند.

این روش به‌ویژه در زیر حجم عظیمی از آب و با وجود احتمال بالای خطا، بسیار حیاتی بود، زیرا هرگونه اشتباه در جهت‌گیری تونل می‌توانست منجر به فاجعه‌های غیر قابل جبرانی مانند نفوذ آب به تونل شود. در فرایند مسیریابی تونل مانش، استفاده از فناوری‌های جدید در آن زمان، نقش مهمی داشت. برخلاف مسیریابی جاده‌ها که از مسیر روبه‌رو برای هدایت استفاده می‌شود، در حفاری تونل، ماشین‌های TBM از لیزرهایی که به سمت پشت تونل نصب شده بودند، برای هماهنگی مسیر استفاده کردند.

این لیزرها با تجهیزات نصب‌شده در تونل تراز می‌شدند و مسیر طی‌شده را با نقشه‌های سه‌بعدی تهیه‌شده از قبل هماهنگ می‌کردند. همچنین، به دلیل شرایط زمین‌شناسی پیچیده در سمت فرانسه، ماشین‌های حفاری خاصی با ویژگی‌هایی مانند عایق‌بندی در برابر فشار آب و نقاله‌های پیچشی برای انتقال خاک کنده‌شده، مورداستفاده قرار گرفتند. این موارد در نهایت منجر به موفقیت در حفر تونلی شد که با وجود تمامی پیچیدگی‌ها و چالش‌های زمین‌شناسی، به طور دقیق به هدف نهایی خود رسید.

 

 

مهم‌ ترین مزایای تونل مانش چیست؟ 

 

مزایای تونل مانش به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین و پیچیده‌ترین پروژه‌های مهندسی جهان، بسیار چشمگیر است. برخی از مهم‌ترین مزایای تونل مانش انگلیس عبارت‌اند از: 

• ارتباط مستقیم و پایدار بین بریتانیا و اروپا: تونل مانش به‌عنوان تنها مسیر زمینی ثابت بین بریتانیا و اروپا، ارتباط مستقیم و سریعی را فراهم کرده است. این تونل در تسهیل تجارت، حمل‌ونقل مسافر و کالا بخصوص بین دو کشور انگلیس و فرانسه نقشی اساسی داشته است.

• کاهش زمان سفر: با استفاده از یوروتونل، زمان سفر بین لندن و پاریس به کمتر از ۲ ساعت کاهش‌یافته است. این سرعت در مقایسه با سفرهای دریایی یا هوایی، بسیار کارآمدتر است و به کاهش زمان سفرهای تجاری و تفریحی کمک می‌کند.

• امنیت بیشتر: تونل مانش از لحاظ ساختاری بسیار ایمن طراحی شده است. استفاده از دو تونل ریلی موازی و یک تونل سرویس جداگانه برای مواقع اضطراری، امنیت بالایی را برای مسافران و کالاها فراهم می‌کند.

• کاهش اثرات زیست‌محیطی: سفر با قطار از طریق تونل مانش به طور قابل‌توجهی اثرات زیست‌محیطی را در مقایسه با سفرهای هوایی و دریایی کاهش می‌دهد. این تونل به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی کمک می‌کند.

• افزایش همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی: تونل مانش نقش مهمی در تقویت همکاری‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بین بریتانیا و سایر کشورهای اروپایی ایفا می‌کند. این ارتباط نزدیک‌تر باعث افزایش مبادلات تجاری و فرهنگی بین این دو منطقه شده است.

• افزایش دسترسی به بازارهای اروپایی: با وجود این تونل، شرکت‌های بریتانیایی و اروپایی دسترسی بهتری به بازارهای یکدیگر پیدا کرده‌اند. این امر به توسعه اقتصادی هر دو منطقه کمک کرده است.

 

 

حقایقی در مورد تونل مانش 

 

از زمان ساخت تونل مانش تا به امروز، حقایق متعددی پیرامون این تونل وسیع به وقوع پیوسته است. برخی از حقایق جالب در مورد یوروتونل عبارت‌اند از: 

- طولانی‌ترین تونل زیرآبی جهان: تونل مانش با طول ۳۸ کیلومتر، طولانی‌ترین تونل زیرآبی جهان است که بریتانیا و فرانسه را به یکدیگر متصل می‌کند.

- حجم عظیم حفاری: در طول ساخت تونل، ۹ میلیون مترمکعب گچ از تونل خارج شد. این مواد برای ایجاد پارک سامفایر هو (Samphire Hoe Country Park) در کنت بریتانیا استفاده شد.

- سه تونل مجزا: تونل مانش شامل سه تونل است؛ دو تونل برای حمل‌ونقل ریلی و یک تونل خدماتی کوچک‌تر که در وسط قرار دارد. تونل‌های ریلی به طور ویژه برای حمل‌ونقل مسافران و کالاها طراحی شده‌اند.

- اولین مسافر تونل: نخستین مسافر تونل، ملکه الیزابت دوم بود که در ۶ می ۱۹۹۴ از این تونل عبور کرد.

- حجم بالای حمل‌ونقل: از زمان افتتاح تونل، بیش از ۸۰ میلیون وسیله نقلیه شامل خودرو، کامیون و موتورسیکلت از طریق این تونل جابه‌جا شده‌اند.

- حمل‌ونقل سریع بسته‌ها: روزانه حدود یک میلیون بسته پستی از طریق یوروتونل ارسال می‌شود که نشان از اهمیت این تونل در تجارت الکترونیک دارد.

- طول قطارهای مسافری: قطارهای مسافری یوروتونل تقریباً ۸۰۰ متر طول دارند که معادل طول هفت زمین فوتبال است.

- میزان تجارت از طریق تونل: ۲۶ درصد از کالاهایی که بین بریتانیا و اروپا مبادله می‌شود، از طریق تونل مانش حمل می‌شوند.

- جزو عجایب هفت‌گانه دنیای مدرن: در فهرست عجایب هفت‌گانه تونل مانش نیز در بین سازه‌های مدرن به چشم می‌خورد و در کنار ساختمان امپایر استیت و کانال پاناما قرار دارد.

- اتصال مجدد به قاره اروپا پس از هزاران سال: با تکمیل تونل مانش، بریتانیا برای اولین‌بار پس از عصر یخ‌بندان (حدود ۸ هزار سال پیش) به قاره اروپا از طریق یک مسیر زمینی متصل شد.

- حجم بالای حمل‌ونقل خودروها: تاکنون بیش از ۶۲ میلیون خودرو از زمان افتتاح تونل در سال ۱۹۹۴ از طریق یوروتونل حمل شده‌اند.

- کاهش آلودگی محیط‌زیست: سفر از طریق یوروتونل نسبت به استفاده از کشتی‌های مسافربری، ۷۳ برابر کمتر دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند که این تونل را به یک گزینه سبزتر برای حمل‌ونقل تبدیل کرده است.

 

 

تونل مانش نه‌تنها به‌عنوان یک شاهکار مهندسی و طولانی‌ترین تونل زیرآبی جهان شناخته می‌شود، بلکه نمادی از همکاری بین‌المللی و پیشرفت فناوری در قرن بیستم است. این تونل با ایجاد ارتباط مستقیم و سریع بین بریتانیا و اروپا، تأثیرات قابل‌توجهی بر اقتصاد، فرهنگ و محیط‌زیست دو منطقه داشته است. از زمان افتتاح تاکنون، تونل مانش به‌عنوان یکی از عجایب مدرن جهان، نقش مهمی در تسهیل حمل‌ونقل، کاهش زمان سفر و تقویت روابط بین بریتانیا و کشورهای اروپایی ایفا کرده و همچنان به‌عنوان یکی از جاذبه‌های مهم در بریتانیا شناخته می‌شود.